Het maakbare brein
Inleiding:
Er is een reeks biomedische technieken in ontwikkeling die grote invloed heeft op het functioneren van het brein en dus ook op het ‘ik’. Dat gold eigenlijk altijd al voor psychofarmaca, maar nu vinden ook technieken als Deep Brain Stimulation (DBS) steeds bredere toepassingen. Bij het toepassen van zulke technieken is niet alleen sprake van genezing van kwalen als Parkinson of depressie, maar ook van vormen van persoonlijkheidsverandering, soms zeer vergaand.
Sommige (psycho)farmaca worden nu al als breinverbeteraars gebruikt, zoals bètablokkers en Ritalin. En er wordt al druk gewerkt aan en gespeculeerd over de ‘geheugenpillen’ en ‘IQ-pillen’ die op de markt gaan komen. Velen vinden zulke ‘enhancement’ (mensverbetering) een beetje onbehaaglijk, sommigen ronduit gevaarlijk en sommigen ook geen enkel probleem. Wij gaan de discussie hierover nu ook voeren. Wat zijn de mogelijke voor- en nadelen van het gebruik van breinboosters en welke verantwoordelijkheid hebben artsen in het al dan niet voorschrijven van zulke middelen?
Voorbereidingsmateriaal: (samen een uurtje)
- Het brein is de baas. Medisch Contact 65 (40) 7 oktober 2010 (pdf)
- Marjan Slob. Pionieren in de Psychiatrie. NRC Handelsblad 2007 (pdf) [over DBS]
- Drugs op examen. NRC 8 juli 2016: https://www.nrc.nl/nieuws/2016/07/08/hoge-cijfers-uit-een-potje-3148522-a1510301 of pdf (‘Hoge Cijfers uit een potje’)
- Asha ten Broeke. Een op de vijf wetenschappers aan de breindoping. NEMO Kennislink 9 april 2008:
https://www.nemokennislink.nl/publicaties/een-op-de-vijf-wetenschappers-aan-de-breindoping/
- Maxim Februari. Willen wij laboratoria inslikken? NRC 29 november 2012 (pdf)
- Maartje Schermer e.a. Botox voor het brein: de ethiek van psychofarmacologische enhancement. Neuropraxis (2006) 10:127–130 (pdf)
Sessie:
Discussie op basis van de voorbereidingsteksten en beeldfragmenten.
Vraagoptie voor reflectiebijlage:
- Welke verantwoordelijkheid hebben artsen in het bewaken van de grens tussen therapie en enhancement?
PM
Ook in de GRGE-reflectiesessies bij de KNO/OHK- en psychiatriedelen van dit coschap krijg je opties voor de reflectiebijlage bij je GRGE-werkstuk aangeboden.
Verdiepend:
- Novel neurotechnologies: intervening in the brain. Summary. Nuffield
Council on Bioethics, 2013 (pdf)
- Rathenau Instituut. Het Bericht: Opkomst van mensverbetering vraagt om beleid. 2012: 6. (pdf)
- Marjan Slob. Een ander ik. Rathenau Instituut, 2004 (pdf)
- Maartje Schermer. Van genezen naar verbeteren? Erasmus MC 2012 (pdf)
- Maartje Schermer. Health, Happiness and Human Enhancement—Dealing with Unexpected Effects of Deep Brain Stimulation. Neuroethics (2013) 6:435–445 (pdf)