Jaarcongres 2023: Ouder-kind-relaties in de zorg

Op zaterdag 28 oktober vond het jaarlijkse VFG-congres plaats in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort. Het was een geslaagde dag!



Programma en tijden

10:00-10:30 Inloop met koffie/thee
10:30-10:35 Opening door voorzitter Marianne Boenink
10:35-11:20 Lezing door Wendela Leeuwenburgh-Pronk
11:20-12:05 Lezing Trudy Dehue
12:05-12:30 PAUZE
12:30-13:15 Ervaringsverhalen In Liefde Laten Gaan door Mirjam Hulzebos en Ellen Beukema
13:15-14:00 LUNCHPAUZE
14:00-14:45 Lezing Alistair Niemeijer
14:45-15:15 Panelgesprek
15:30-16:30 Borrel en afsluiting


Lezingen en sprekers

Hieronder kun je lezen wat de sprekers van 2023 waren en wat de inhoud van hun lezing was.

Trudy Dehue
Trudy Dehue is emeritus hoogleraar wetenschapsonderzoek. In 2023 verscheen haar laatste boek Ei, foetus, baby. Een nieuwe geschiedenis van zwangerschap. Voor meer informatie zie www.trudydehue.nl. Haar lezing gaat over het volgende:

Bevond u zich ooit in uw moeders buik?
Deze vraag is geïnspireerd door de filosoof Elselijn Kingma, en uiteraard vertel ik eerst háár antwoord erop. Nog altijd voeren vrouwen strijd tegen het zogeheten ‘containermodel’ van zwangerschap dat hen tot omhulsels maakt, zodra er maar een zaadcel in een van hun eicellen doorgedrongen is. En inderdaad: een zwangere is geen oven met een los brood erin dat eenmaal afgebakken op het aanrecht belandt, geen aquarium met een vis die onveranderd blijft als hij in het vrije water wordt gestort. Toch betekent ook het alternatief van het ‘eenheidsmodel’ niet automatisch dat voor zwangere vrouwen het artikel uit de Nederlandse Grondwet geldt dat ieder mens het recht heeft om zelf te bepalen wat er met zijn of haar lichaam gebeurt. Dat zal ik aan voorbeelden uit het verleden en het heden laten zien.

In liefde laten gaan
In november 2022 richtten Ellen Beukema, Bianca de Ruijter en Mirjam Hulzebos de Stichting In liefde laten gaan op, voor ouders van een kind dat binnenkort euthanasie krijgt of al heeft gekregen op basis van een psychische aandoening. Ellen Beukema en Mirjam Hulzebos schetsten een beeld vanuit hun eigen ervaringen en vanuit de verhalen van andere ouders die zij via de Stichting spraken, van de impact die het heeft op ouders als een kind ondraaglijk en uitzichtloos lijdt aan een psychische aandoening, en om die reden vraagt om te mogen sterven.

Alistair Niemeijer

Samen speuren naar goede zorg, een pleidooi voor de omarming van afhankelijkheid en complexiteit 
Alistair Niemeijer is onderzoeker en toezichthouder in de zorg, maar ook vader van een zoon met meervoudige beperkingen en iemand die zelf een chronische ziekte heeft. Wat betekent het om vanuit deze verschillende perspectieven na te denken over goede zorg en wat is dan goede zorg? Eén sluitend antwoord kan niet gegeven worden op deze vraag, maar denken over goede zorg betekent in elk geval nadenken over zowel afhankelijkheid én (relationele) autonomie. Maar ook over de enorme opgaven waar onze samenleving voor staat. Denk aan de oplopende personeelstekorten in de zorg, maar ook een steeds complexer wordende maatschappij die alsmaar versneld en hoogtechnologisch is. In reactie hierop zien we een sterke behoefte om dit in goede banen te leiden, om grip of controle te krijgen met als gevolg dat er door de overheid verantwoordingssystemen worden opgetuigd die leiden tot verregaande bureaucratisering. Dit bureaucratische systeem gebaseerd op wantrouwen is een belangrijke reden waarom zorgmedewerkers hun baan opzeggen en ouders meer en meer gefrustreerd raken.   

Hoe kunnen we dan met een open blik naar de (toekomst van de) zorg kijken met alle uitdagingen, zonder een bepaald realisme uit het oog te verliezen? Samen weten we meer dan we denken, ook als het gaat om de morele en ethische dimensie van de zorg, maar dan zullen we ook veel meer moeten putten uit verschillende kennisbronnen en complexiteit proberen te omarmen in plaats van te willen reduceren.

Wendela Leeuwenburgh-Pronk
Wendela is algemeen kinderarts en gespreksleider moreel beraad in het Emma kinderziekenhuis. Daarnaast is ze redacteur en co-auteur van enkele boeken op het gebied van ethiek, gezondheidsrecht en kindergeneeskunde. Haar lezing gaat over het volgende:

Grenzen aan ouderlijke vrijheid in de medische behandeling van zieke kinderen
Medische behandeling van zieke kinderen in de kindergeneeskunde krijgt gestalte binnen de driehoek kind-ouder-zorgverlener. In deze lezing neem ik u aan de hand van aansprekende voorbeelden uit de actualiteit en uit de literatuur mee naar de grenzen van ouderlijke vrijheid in de behandeling van zieke kinderen. Wat is onze maatschappelijke rol als arts/hulpverlener in de zorg voor minderjarigen? Hoe verhoudt zich dit tot de zienswijze van het opgroeiende kind en zijn ouders?

Panel onder leiding van Pam Tönissen
Pam Tönissen is programmamaker bij Radboud Reflects, de publiekslezingenorganisatie verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen. In deze rol organiseert ze lezingen voor een breed publiek over filosofie, religie, ethiek, samenleving en cultuur. Ze studeerde filosofie en wetenschapsfilosofie aan de Radboud Universiteit, Universidad de Barcelona en University of Bristol.

Aan het einde van de congresdag heeft Pam een panel gemodereerd waarin we aan de hand van stellingen in gesprek zijn gegaan met de sprekers én het publiek.